اختلال شخصیت نمایشی چیست؟ اختلال شخصیت نمایشی histrionic personality disorder ، یک اختلال روانی است که با رفتارهای اغراق‌آمیز، احساسات شدید و نیاز مداوم به جلب توجه مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال، اغلب در مرکز توجه قرار گرفتن را دوست دارند و برای رسیدن به این هدف، ممکن است رفتارهای نمایشی و جلب توجهی از خود نشان دهند.
دکتر فرامرز ذاکری روانپزشک و روانکاو در تهران اظهار می دارند که افرادمبتلا به این اختلال، تحریک پذیر و هیجانی هستند. رفتارهای نمایشی و برون گرایانه و پررنگ و لعاب ازخود نشان میدهند. درصورتی که در تعامل با دیگران همین افراد نمیتوانند دلبستگی عمیقی را به مدت طولانی حفظ کنند. میزان شیوع این اختلال حدود یک تا سه درصد است.وتقریبامعادل ده تا پانزده درصد هم در بیماران بستری وسرپایی مراکز بهداشت روان،این اختلال گزارش شده است.
ویژگی های افراد با اختلال شخصیت نمایشی چیست؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی معمولاً ویژگی‌های خاصی دارند که باعث میشود رفتارها و تعاملات اجتماعی آنها متفاوت از دیگران باشد. این ویژگی‌ها اغلب به صورت یک الگوی پایدار و فراگیر در طول زندگی فرد دیده میشود. برخی از مهمترین ویژگی‌های این افراد عبارتند از:
- جلب توجه مفرط
- احساساتی بودن
- توجه‌طلبی
- خودشیفتگی
- تغییرپذیری در خلق و خو
- اغراق‌گویی
- رفتارهای تحریک‌آمیز
- عدم تحمل انتقاد
- مشکل در حفظ روابط پایدار
این مطلب را نیز بخوانید: نوروفیدبک چیست و چه اختلالاتی را درمان میکند؟
معمولا این اختلال درزنان بیشترازمردان دیده میشود.دربعضی از مطالعات دیده شده که ارتباطی وجوددارد میان اختلال جسمانی سازی و اختلال مربوط به مصرف الکل. این بیماران در مصاحبه همکاری خوبی با روان درمانگران دارندوخیلی مایلندکه تاریخچه خودراباجزئیات کامل دراختیار روانپزشک و روان درمانگرخودبگزارند.وهمچنین در صحبت هایشان مکث های نمایشی زیادی دیده میشود.درگفتارشان ژست های بخصوصی دیده میشود.اغلب لغزشهای زبانی درکلامشان پیداست.اظهارنظرهای عاطفی زیادی رادرمصاحبه بااین افرادمیبینیم.هرچنداگرمجبورشوندکه وجود احساسی خاصی مثل خشم ،اندوه ،وخواست های جنسی رادرخودقبول کنند،خواهیم دید که اظهارنارضایتی ویاانکار نشان خواهندداد.نتیجه معاینات شناختی دراین افرادکاملا نرمال خواهدبود.
به بیانی مشکل شناختی ندارند.البته شایددرتکالیف مربوط به تمرکزمثل درس ریاضی ممکن است که از خودپافشاری واستمرارنشان ندهندوباکمال تعجب موضوعات عاطفی را خیلی زوداز یاد میبرند.
این روان پزشک میگوید مهمترین نشانه ازاین اختلال درافرادمبتلا این است که معمولا به اجرای وعده هایی که به دیگران داده اندتوجهی ندارند.شایدبه این دلیل که این حرف ها رابرای جلب توجه دیگران و همچنین نمایشی عمل کردن درمقابل سایرین گفته اند.مثل رئیس جمهوری که بدون توجه به اجرای قولی که دریک جمع سیاسی و مطبوعاتی به شهروندانش میدهد،فقط دکتر ذاکری متخصص و روان پزشک همچنین اظهار داشتند تشویق و توجهی که بینندگانش به او دارند،فکر میکند.وبه قولی (با حلوا،حلو،دهنشوشیرین میکنه)وبه بیان امروز که جومیگیرتش.
بررسی علائم اختلال شخصیت نمایشی
افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، اغلب تمایل دارند که مرکز توجه باشند و برای جلب توجه از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. علائم اصلی اختلال شخصیت نمایشی:
- جلب توجه بیش از حد
- رفتارهای اغواگرانه
- احساسات سطحی و ناپایدار
- توجه زیاد به ظاهر
- حرفهای مبهم و اغراق‌آمیز
- روابط بین فردی ناپایدار
- احساس حقارت
این مطلب را نیز بخوانید: TDCS چیست و برای چه اختلالاتی به کار برده میشود؟
دربیان احساسات و عواطف خیلی مبالغه و زیاده روی دارند.هرچیزساده را خیلی مهم غیرازآن که هست،جلوه میدهند،درصورتی که مورد تحسین قرارنگیرند،شاید حتی گریه کنند وبرای تخلیه خوداحتمال دارد که به شخصی که فرد مبتلا را تحسین نکرده تهمت بزنندویا ناسزاگویی کنند.وبه این وسیله دیگران را ملامت نمایند.
پرداختن به تخیلات جنسی درموردافرادی که باآنهارابطه دارندهم یک مشخصه ازاین اختلال است.تخیلات جنسیشان رابرزبان نیاورند.به جای پرخاشگری درمقابل شریک جنسی معمولا به حالت عشوه گری لاس زدن از خودشان نشان میدهند.
این اختلال شاید به صورت کژ کاری جنسی،مثل آنورگاسمی یا همان ارضانشدن درزن مبتلا به اختلال نمایشی ویادرمرد مبتلا به شخصیت نمایشی به صورت ایمپوتنس یاناتوانی جنسی دیده شود.برای اینکه درمقابل جنس مخالف،جذاب بنظربیایند،ممکن است که تکانش های جنسی راازخود نشان دهند.برای اطمینان ازجلب توجه دیگران ازهیچ تلاشی دریغ نمیکنند،تاآنجاکه مطمئن شوند.با این حال میبینیم که این بیماران به صورت مغرورودمدمی مزاج درتعاملات خودبادیگران ظاهرمیشوند.
نیازشدیدبه وابستگی به سایرین باعث میشودکه به راحتی به دیگران اعتمادنمایندوبه قولی همیشه بایدباکسی یا گروهی وابستگی داشته باشند تا بتوانندخودی نشان دهندوموردتاییددیگران قرارگیرند.
از فهم احساسات واقعی خودعاجزندودیگراینکه این تشریح و توصیف احساساتشان ناتوانند.چون متوجه علایق و خواسته های معقول وبه جاازخودشان نیستند و به قولی فقط توجه به این دارند که چه چیزی احساسات متوجه دیگران رابرای انگیزد،همان عمل را انجام دهند.درشرایطی که فشار روانی به این افراد وارد آید،حس واقعیت سنجیشان مختل خواهدشد.
بالا رفتن سن باعث میشودکه علائم کمتری دراین افراد مشاهده شود.
چرا اختلال شخصیت نمایشی در فرد شکل میگیرد؟
اختلال شخصیت نمایشی یک اختلال روانی است که با نیاز شدید به توجه و تأیید دیگران مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلال اغلب رفتارهای اغراق‌آمیز، احساساتی و تحریک‌آمیز از خود نشان میدهند تا در مرکز توجه قرار بگیرند.
علت دقیق این اختلال هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما برخی عوامل که ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند عبارتند از:
- ژنتیک: برخی مطالعات نشان میدهند که عوامل ژنتیکی ممکن است در ایجاد اختلال شخصیت نمایشی نقش داشته باشند.
- محیط: محیطی که فرد در آن رشد میکند نیز می‌تواند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشد. برای مثال، کودکانی که در خانواده‌هایی بزرگ می‌شوند که در آن توجه بیش از حد یا کم به آنها میشود، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این اختلال قرار بگیرند.
- تجربیات دوران کودکی: تجربیات دوران کودکی مانند سوء استفاده جنسی، عاطفی یا جسمی، طرد شدن یا بی توجهی والدین، می‌تواند در ایجاد اختلال شخصیت نمایشی نقش داشته باشد.
- عوامل روانشناختی: برخی عوامل روانشناختی مانند کمبود اعتماد به نفس، ترس از طرد شدن و نیاز به تأیید دیگران نیز می‌توانند در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند.
شایان ذکراست که ازآنجا که این افرادهیجان طلب هستند،ممکن است که با قانون درگیرشدند وبه راحتی قانون شکنی نمایند.ویابه سومصرف روی آورندویالاابالی هایی ازاین دست زندگیشان را دستخوش خودقراردهد. به لحاظ عدم اطلاع از احساسات واقعی موجود در آنها رواست که روان درمانگران از احساسات موجود این بیماران تعریف و تبیین واقعی بعمل آورد.
روان درمانی روانکاوی چه به صورت گروهی و چه به صورت فردی درمان انتخابی این افراد است.
همچنین برای برخی از علایم هم از دارو درمانی به صورت مکمل توسط روانپزشک توصیه میشود.
گسستن از واقعیت ودر دنیای غیرواقعی همچون شیرینی لحظه ای صدای تشویق دیگران ازجمله علایمی است که نیازبه دارو درمانی دارد.
مطب روانپزشکی دکتر فرامرز ذاکری ۲۲۲۶۰۰۶۷ ۲۲۲۶۰۰۶۸ ۲۲۲۶۰۰۶۹
چطور اختلال شخصیت نمایشی را تشخیص دهیم؟
اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic Personality Disorder) یکی از اختلالات شخصیتی است که با تمایل شدید فرد به جلب توجه، رفتارهای اغراق‌آمیز و احساساتی، و نیاز مداوم به تأیید دیگران مشخص میشود. تشخیص دقیق این اختلال توسط یک متخصص سلامت روان، معمولاً روانپزشک یا روانشناس بالینی، انجام میشود. تشخیص اختلال شخصیت نمایشی بر اساس مصاحبه بالینی با فرد و بررسی تاریخچه پزشکی و روانی او انجام میشود. روانپزشک یا روانشناس بالینی از معیارهای تشخیصی موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی برای تشخیص این اختلال استفاده میکند.
چطور با فرد نمایشی تعامل کنیم؟
افراد نمایشی معمولاً به دنبال جلب توجه و قرار گرفتن در مرکز توجه هستند. تعامل با این افراد می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما با رعایت نکات زیر می‌توانید این تعاملات را مدیریت کنید:
درک ویژگی‌های افراد نمایشی
- این افراد نیاز شدیدی به توجه دارند و برای رسیدن به آن ممکن است رفتارهای اغراق‌آمیز یا احساسی از خود نشان دهند.
- تایید دیگران برای آنها بسیار مهم است و به دنبال تعریف و تمجید هستند.
- آنها دوست دارند خودشان را در بهترین شکل ممکن نشان دهند و ممکن است در مورد توانایی‌ها و دستاوردهای خود اغراق کنند.
- رفتارهای آنها می‌تواند بسیار متغیر باشد و به راحتی تحت تاثیر احساسات لحظه ای قرار می‌گیرند.
راهکارهای تعامل موثر
- به آنها توجه کنید اما نه به اندازه‌ای که احساس کنند تنها مرکز توجه شما هستند.
- به صحبت‌هایشان گوش دهید و نشان دهید که به آنها توجه می‌کنید.
- از کلمات و عبارات کوتاه برای تایید صحبت‌های آنها استفاده کنید.
- از قضاوت کردن در مورد آنها خودداری کنید و سعی کنید آنها را همانطور که هستند بپذیرید.
- فاصله مناسب را با آنها حفظ کنید و اجازه ندهید که بیش از حد به شما نزدیک شوند.
- اگر بحث به سمت حاشیه رفت، سعی کنید موضوع را تغییر دهید.
مثال‌هایی از جملات مفید
- “خیلی جالب بود که در مورد این موضوع صحبت کردی.”
- “من متوجه احساساتت هستم.”
- “به نظرم ایده خوبی است.”
- “من هم همینطور فکر می‌کنم.”
شخصیت نمایشی در زنان
اختلال شخصیت نمایشی (هیستریونیک) در زنان و نیز اختلال شخصیت نمایشی در نوجوانان بسیار شایع می باشد. اگرچه این اختلال در زنان بیشتر تشخیص داده میشود، اما این بدان معنا نیست که تنها مختص زنان است و مردان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. . برخی از این تأثیرات شخصیت نمایشی در زنان عبارتند از:
- مشکلات در روابط
- مشکلات شغلی
- مشکلات عاطفی
- تمایل به پوشیدن لباس های خاص
شخصیت نمایشی در مردان
شخصیت نمایشی (Histrionic Personality Disorder) یک اختلال روانی است که با الگوهای رفتاری اغراق‌آمیز، توجه‌طلبی، احساسات‌گرایی و جستجوی مداوم تأیید دیگران مشخص میشود. اگرچه این اختلال می‌تواند در هر دو جنس رخ دهد، اما در زنان بیشتر گزارش میشود. با این حال، درک این اختلال در مردان نیز اهمیت دارد. این اختلال می‌تواند بر جنبه‌های مختلف زندگی فرد، از جمله روابط شخصی، حرفهای و اجتماعی، تأثیر منفی بگذارد.
تست های اختلال شخصیت نمایشی
اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic Personality Disorder) یکی از اختلالات شخصیتی است که با الگوهای رفتاری مشخص میشود. این الگوها اغلب شامل جلب توجه، احساسات اغراق‌آمیز، و نیاز به تایید دیگران است. برای تشخیص دقیق این اختلال، روانشناسان از روش‌های مختلفی مانند مصاحبه، مشاهده رفتار و استفاده از تست‌های روانشناختی بهره میبرند. انواع تست‌های مورد استفاده برای اختلال شخصیت نمایشی:
- پرسشنامه‌های خودگزار: این پرسشنامه‌ها شامل سوالاتی در مورد افکار، احساسات و رفتارهای فرد هستند. فرد به صورت خودکار به این سوالات پاسخ میدهد.
- مقیاس‌های شخصیت: این مقیاس‌ها ابعاد مختلف شخصیت مانند برون‌گرایی، درون‌گرایی، احساسات و عواطف را ارزیابی می‌کنند.
- تست‌های پروژکتیو: در این تست‌ها، فرد به تصاویر مبهم یا نامشخص پاسخ میدهد. پاسخ‌های فرد می‌تواند اطلاعاتی در مورد انگیزه‌ها، نگرش‌ها و باورهای پنهان او ارائه دهد.
این مطلب را نیز بخوانید: تست های روانشناسی و روان سنجی
ازدواج با شخصیت نمایشی
ازدواج با فردی که دارای شخصیت نمایشی است می‌تواند چالش‌های بسیاری را به همراه داشته باشد. این افراد اغلب به دنبال جلب توجه هستند، احساساتشان به‌سرعت تغییر میکند و در روابط عاطفی اغراق‌آمیز عمل می‌کنند. چالش‌های ازدواج با فردی با شخصیت نمایشی:
- عدم ثبات
- حسادت و عدم اعتماد
- توجه کم به نیازهای دیگران
- مشکلات ارتباطی
درمان اختلال شخصیت نمایشی
درمان این اختلال معمولاً شامل روان‌درمانی است. روان‌درمانی به افراد کمک میکند تا احساسات خود را بهتر بشناسند، مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود بخشند و یاد بگیرند که چگونه با توجه به نیازهای خود و دیگران رفتار کنند. در برخی موارد، ممکن است دارو نیز برای درمان علائم همراه با اختلال شخصیت نمایشی تجویز شود. انواع روان‌درمانی که در درمان اختلال شخصیت نمایشی موثر هستند:
- روان‌درمانی شناختی رفتاری (CBT): این نوع روان‌درمانی به فرد کمک میکند تا افکار منفی و نادرست خود را شناسایی کرده و آنها را با افکار واقع‌بینانه‌تر جایگزین کند.
- روان‌درمانی بین فردی: این نوع روان‌درمانی به فرد کمک میکند تا روابط بین فردی خود را بهبود بخشد و مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کند.
- روانکاوی: این نوع روان‌درمانی به فرد کمک میکند تا ریشه‌های ناخودآگاه مشکلات خود را کشف کند و آنها را حل کند.
کلام آخر
اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic Personality Disorder) یک اختلال روانی است که با الگوی مداوم احساسات و توجه جویی بیش از حد همراه است. تشخیص این اختلال توسط روانپزشک یا روانشناس متخصص انجام میشود. این متخصصان با بررسی علائم فرد و انجام مصاحبه‌های بالینی، می‌توانند به تشخیص دقیق برسند.