اختلال شخصیت اجتنابی (AVPD) یک الگوی رفتاری پایدار است که با کناره گیری اجتماعی، احساس بی کفایتی و ترس از طرد شدن یا قضاوت منفی همراه است. افراد مبتلا به اختلال اجتنابی در موقعیت های کاری و روابط با مشکل مواجه هستند.
اختلال اجتنابی یکی از انواع اختلالات روانی گروه شخصیتی است که فرد تمایلی به حضور در موقعیت های اجتماعی ندارد. اکثر مردم از وضعیت خود آگاه هستند و هیچ تلاشی برای بهبود یا درمان خود نمی کنند. بنابراین افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی که اختلال دوری گزین نیز نامیده می شوند، جلسات مشاوره و روان درمانی موفقی نخواهند داشت.
مهمترین ویژگی این افراد، الگوی رفتاری باثبات و مغایر با هنجارهای اجتماعی است که آنها و اطرافیانشان را آزار می دهد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص در ادامه با مرکز روانپزشکی و روانشناسی آرام همراه باشید.
حتماً در مورد اصطلاح اختلال شخصیت شنیده یا خوانده اید. اما بسیاری از مردم هنوز دقیقاً نمی دانند که اختلال شخصیت چیست و چگونه تعریف می شود. بنابراین بهتر است قبل از صحبت در مورد اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری گزین معنای اختلال شخصیت را بدانیم.
مجموعه ای از اختلالات روانی که باعث بروز رفتارهای خشک، انعطاف ناپذیر و نامتعارف در افراد میگردد، اختلال شخصیت نامیده می شود. اختلالات شخصیتی می توانند زندگی عادی فرد را از حالت طبیعی خارج کرده و به سمت و سوی منفی سوق دهند.
به طور کلی اختلالات شخصیت دارای چهار ویژگی مشترک و مهم است که برای آنها شناخته شده است. این چهار ویژگی در موارد زیر گنجانده شده است:
- غیر قابل قبول بودن از نظر اجتماعی و فرهنگی
- ناتوانی در انجام سریع کارها یا ناتوانی در انجام فعالیت ها
- رفتاری که جان خود یا دیگران را به خطر می اندازد
- ناراحتی، تجربیات عاطفی یا فیزیکی در زندگی
این مطلب را نیز بخوانید: اختلال شخصیت چیست؟
اختلال شخصیت اجتنابی و ازدواج
همه ما می دانیم که ازدواج عمیق ترین و صمیمی ترین نوع ارتباط بین دو نفر است. افراد با انتخاب شریک زندگی مناسب سعی می کنند خود را در دنیای جدیدی غوطه ور کنند که در آن دو نفر سعی می کنند یکدیگر را بهتر بشناسند، به راحتی در مورد سلیقه، علایق و افکار خود صحبت کنند و مکمل یکدیگر باشند. ازدواج با یک فرد اجتنابی باعث کناره گیری، بی تفاوتی و بی توجهی او به چنین مشکلاتی می شود که یک رابطه سالم را از بین می برد.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی به دلیل خجالتی و کمرو بودن از ارتباط صمیمانه می ترسند و مخاطبان یا همسران باید تمام تلاش خود را برای بهبود و ایجاد رابطه به کار گیرند. فردی که درگیر شخصیت اجتنابی است حتی از ابراز احساسات و عواطف عاشقانه و محبت آمیز خودداری می کند و همواره فاصله و محدوده خاصی را با همسر خود حفظ می کند.
قبل از ازدواج باید با مشاور یا روانشناس ازدواج مشورت کرد و مطمئن شد که هر دو نفر اختلال شخصیت اجتنابی ندارند زیرا اختلال شخصیت اجتنابی و ازدواج با این افراد بسیار مهم است. حتما تا به حال به این نتیجه رسیده اید که ریشه بسیاری از طلاق ها درک نادرست طرفین از سلامت شخصیت یکدیگر است و بسیاری از مواردی که در مشاوره طلاق مطرح می شود به تشخیص این اختلالات رفتاری و شخصیتی مربوط می شود.
شخصیت اجتنابی در رابطه
زندگی با شخصیت اجتنابی آسان نیست. این اختلال باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی شما و شریک تان می شود. اثرات منفی این اختلال شخصیت اجتنابی در رابطه، حتی می تواند زندگی طبیعی شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
این مطلب را نیز بخوانید: اختلال شخصیت وابسته
- به تجربیات او اعتبار بدهید
بهترین کاری که می توانید انجام دهید تایید است. شریک زندگی شما باید بداند که شما تجربه و شرایط او را درک می کنید. او باید بداند که شما ترس های او را درک می کنید و آنها را واقعی می دانید.
- صبور باشید
اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی، ارتباط زیادی با دیگران ندارند. کمتر پیش می آید که چنین فردی دوستان و آشنایان زیادی داشته باشد.
- پیشرفت های کوچک را تشویق کنید
اگر به درستی از جدیت ترس ها و اضطراب های شریک زندگی خود آگاه باشید، گام های کوچکی را که برای بهبود برداشته شده تشویق و مهم قلمداد خواهید کرد.
- در برنامه درمانی با آنها همراه باشید
برای یک شخصیت اجتنابی، گفتن رازها به یک درمانگر دشوار است. حضور شما می تواند مایه دلگرمی و امنیت باشد.
درمان شخصیت اجتنابی
درمان اختلال شخصیت دوری گزین تا حدودی دشوار است. زیرا افرادی که از این اختلال رنج می برند، الگوی فکری و رفتاری عمیقاً ریشه ای دارند که سال ها از آنها پیروی می کند. اما از آنجایی که این گروه از افراد مستعد ارتباط هستند، می توانید درمان را با کمک روش های زیر شروع کنید:
این مطلب را نیز بخوانید: اختلال اجتماعی (ارتباطی)
- روان درمانی پویا: به درک تأثیر تجربیات گذشته بر رفتار فعلی کمک می کند و از افکار ناخودآگاه خود آگاه می شود.
- رفتار درمانی شناختی (CBT): شناسایی باورها و افکار ناسالم و جایگزینی آنها با افکار سالم
- دارو درمانی: هیچ داروی مورد تایید FDA برای درمان اختلال شخصیت اجتنابی وجود ندارد. اما می توان دارو های مهار کننده انتخابی بازجذب سروتونین را برای درمان افسردگی و اضطراب ناشی از علائم اختلال اجتنابی استفاده کرد.
تست شخصیت اجتنابی
در صورت مشاهده علائم اختلال شخصیت اجتنابی، پزشک تشخیص احتمالی را با گرفتن شرح حال کامل پزشکی و معاینه فیزیکی آغاز می کند. اگرچه هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص اختلال شخصیت وجود ندارد، پزشک ممکن است تست های آزمایشگاهی زیادی را برای رد علل فیزیکی احتمالی علائم تجویز کند.
اگر تمام علل فیزیکی ممکن که ایجاد کننده این علائم هستند رد شوند، پزشک فرد را برای تشخیص و تست شخصیت اجتنابی به روانشناس یا روانپزشک ارجاع می دهد. یک روانشناس یا روانپزشک از مصاحبه، تست و سایر روش های تشخیصی برای تأیید یا رد تشخیص فرد در مورد این اختلال و سایر اختلالات شخصیتی استفاده می کند.
رفتار با شخصیت اجتنابی
ممکن است زندگی با شخصیت اجتنابی دشوار باشد. اختلال شخصیت اجتنابی باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی زناشویی می شود. حتی اثرات منفی آن بر زندگی زناشویی شما تأثیر می گذارد.
این مطلب را نیز بخوانید: اختلالات اضطرابی
از طرفی درمان این اختلال کار ساده ای نیست زیرا ریشه اختلال شخصیت اجتنابی مشکل عزت نفس است.درمان این افراد ممکن است سال ها طول بکشد. زیرا درمان آن به تدریج و با روش های درمانی مستمر و منظم انجام می شود تا علائم اختلال کاهش یافته یا از زندگی فرد محو شود.
بنابراین توصیه می کنیم این قسمت از مقاله را با دقت مطالعه کنید تا نحوه برخورد با شخصیت اجتنابی و نقش موثری در بهبود آن را بیاموزید.
برخورد با شخصیت اجتنابی
مطمئناً اکثر شما بدون شناخت و علاقه با یک فرد جدید وارد رابطه نمی شوید. شما اغلب منتظر ارتباط صمیمی واقعی و فرصت مناسب برای به وجود آمدن هستید. اما برای شخصیت دوری گزین می توان گفت که این فرصت واقعی تقریباً هرگز پیش نمی آید و این باعث ناراحتی اعضای خانواده اش می شود.
این امر به ویژه هنگامی که قصد دارید با یک فرد اجتنابی ازدواج کنید بسیار مهم است. برای ایجاد رابطه با آنها، ابتدا باید بدانید که چگونه با یک شخصیت اجتنابی کنار بیایید. در این بخش نکاتی در مورد نحوه برخورد با شخصیت دوری گزین ارائه کرده ایم.
1- روی نقاط ضعف آنها تمرکز نکنید
بدانید که هیچ یک از رفتارهای ترس و اضطراب و فرار از جمعیت در شخصیت های اجتنابی با علاقه و میل آنها انجام نمی شود.بنابراین نباید از این نقاط ضعف و رفتار آن ها انتقاد کرد زیرا انتقاد باعث آسیب بیشتر به فرد و تشدید علائم می شود. ساکت و خجالتی بودن در جمع یکی از ویژگی های شخصیت اجتنابی است.
اما نباید جملاتی مانند «پسر یا برادرم خیلی محتاط و ساکت است، تا به حال با هیچ دختری صحبت نکرده است» بگویید. این صحبت ها او را بیشتر از اجتماع دور می کند.
2- با تایید هر رفتار مثبت به او پاداش دهید
هرگاه رفتار و پیشرفت مثبتی در شخصیت اجتنابی مشاهده کردید، فوراً آن را تصدیق کنید. این به او انگیزه بیشتری برای تکرار رفتار مثبت خود می دهد. تأیید رفتار مثبت او با پاداش و تشویق بهتر عمل می کند و به او قدرت بیشتری برای پیشرفت می دهد. اما باید مطمئن شوید که رفتار مثبت شما صادقانه و محترمانه است و شخصیت اجتنابی احساس پشیمانی نمی کند.
این مطلب را نیز بخوانید: علایم و نشانه ها و راه های درمان اختلال وسواس
3- آنها را مجبور به انجام کاری نکنید
هنگام کار با شخصیت های اجتنابی، به علائم مختلف آنها توجه کنید. از آن جمله می توان به ترس، اضطراب، افسردگی و میل به تنهایی، عصبانیت و مشکل در کنترل خشم و … اشاره کرد.
می بینید که با مشکلات عاطفی و شناختی بسیاری دست و پنجه نرم می کنند.بنابراین سعی کنید هرگز آنها را به رفتاری که از آن اجتناب می کنند مجبور نکنید. زیرا باعث ناراحتی و خجالت بیشتر آنها خواهد شد.
4- با شخصیت اجتنابی اتمام حجت کنید
با فرد اجتنابی در مورد رابطه خود و اینکه چگونه رفتار او بر احساسات شما تأثیر می گذارد صحبت کنید. او ممکن است شما را نادیده بگیرد و به حرف های شما توجهی نداشته باشد. سعی کنید ابتدا او را متقاعد کنید که روان درمانی شود. زیرا شخصیت اجتنابی از جامعه ترس و استرس دارد و برون رفت از شرایط موجود برایش سخت است.
5- هرگز تایید آنها را متوقف نکنید
یک شخصیت اجتنابی نیاز به تایید واقعی از سوی دیگران دارد زیرا آنها احساس بی کفایتی می کنند و عزت نفس پایینی دارند. آنها از شرمساری خود در مقابل دیگران می ترسند، بنابراین باید مراقب رفتار خود باشید تا باور کنند که شما در تایید خود صادق هستید. جنبه های مثبت آنها را غیر مستقیم تعریف کنید.
چگونه در دراز مدت با شخصیت اجتنابی برخورد کنیم؟
راه حل هایی که در بالا در مورد رفتار با شخصیت اجتنابی ذکر کردیم کوتاه مدت هستند. اما از آنجایی که اختلال شخصیت نسبتاً پایدار است، بدون دخالت روان درمانگران و متخصصان، نمی توان شاهد بهبود قطعی و تغییر قابل قبولی در رفتار وی بود. زیرا درمان و اصلاح الگوهای فکری و رفتاری اختلال شخصیت اجتنابی کاری بسیار تخصصی و طولانی است.
این مطلب را نیز بخوانید: اختلال شخصیت آنتی سوشیال
همانطور که می دانیم شخصیت هر فرد از لحظه تولد و شاید حتی قبل از آن شروع به شکل گیری می کند. پس اگر مشکلات و عللی که باعث اختلال شخصیت شده اند از ابتدا و در زمان مناسب برطرف شوند، ممکن است به اختلال تبدیل نشوند. مسلماً اگر در برخورد با شخصیت اجتنابی دقت کنیم و از درمان آن غافل نشویم، روند درمان آن آسانتر می شود.
شخصیت وابسته
روانشناسان شخصیت را به عنوان طرز تفکر، احساس و رفتار فرد توصیف می کنند.اختلال شخصیت بر نحوه تفکر یا عملکرد افراد تأثیر می گذارد و باعث می شود که فرد در طول زمان رفتار متفاوتی از خود نشان دهد.
اختلال شخصیت وابسته (DPD) یکی از 10 نوع اختلال شخصیت است که در طبقه بندی اختلالات شخصیت در خوشه C، یعنی رفتارهای مضطرب و عصبی قرار می گیرد. این اختلال معمولا در دوران کودکی یا تا سن 29 سالگی شروع می شود. اغلب، یک فرد مبتلا به DPD برای نیازهای عاطفی یا فیزیکی خود به افراد نزدیک و دوستان متکی است.
طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی
یکی از روش های جدیدی که در دهه های اخیر به اجتناب از شخصیت کمک کرده است، طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی است. با این روش ریشه های شکل گیری باورهای مخرب و ناسازگار فرد مشخص می شود و درمانگر با کمک تکنیک های مختلف به بیمار کمک می کند تا آنها را تغییر دهد.
از آنجایی که ریشه این اختلال بیشتر در دوران کودکی و ارتباط با والدین است، طرحواره درمانی شخصیت اجتنابی یکی از موثرترین روش های درمان شخصیت اجتنابی است.
این مطلب را نیز بخوانید: بيمارى کم توجهی یا اختلال کمبود
تست اختلال شخصیت دوری گزین، مقیاس A2 میلون:
این تست اختلال شخصیت دوری گزین در مقیاس یک مقیاس 16 ماده ای است که نوع اکتیو-ایزوله گونه شناسی میلون را معرفی می کند.اگرچه این افراد به اندازه افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید منزوی هستند، اما تمایل به ارتباط با دیگران از خود نشان می دهند و اگر مطمئن باشند که دیگران مزاحم آنها نمی شوند و از آنها انتقاد نمی کنند، آماده هستند تا برای خود دوستان جدیدی پیدا کنند. گوشه گیری آنها ناشی از انتقاد و تمسخر دیگران است.