درمان اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد

Substance-related and addictive disorders

مقدمه
اعتیاد
عیب شناسی و معیار های DSM-5
علائم روان شناختی
اعتیاد شدید و ترک آن
آزمایش مستقیم برای تشخیص استفاده از مواد
درمان اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد
مقدمه
در بسیاری از مقالات، کنفرانس های جهانی، رسانه ها و … از اعتیاد بسیار سخن گفته شده است. متاسفانه اعتیاد یک بیماری است که بسیاری از مردم در سراسر جهان به آن گرفتار هستند. بیماری که نمی توان جلوی آن را گرفت. مسری نیست اما به راحتی میان یک اجتماع فراگیر می شود. نمی توان این موضوع را انکار کرد که، اعتیاد بحران جهانی است. اعتیاد یک بیماری فیزیولوژیکی و روانشناختی است. هم جسم و هم روح فرد معتاد دچار بیماری های مختلف می شود که در ادامه به بررسی و درمان آن می پردازیم.

اعتیاد
عادت فرد به استفاده و استعمال هر چیزی به صورت مداوم اعتیاد تلقی می شود. اعتیاد می تواند به مواد مخدر، نوشیدن الکل یا استفاده از یک وسیله باشد. اما هر زمان نام اعتیاد به گوش می رسد، ذهن به مواد مخدر کشیده می شود که البته منشاء بسیاری از بیماری های روانشناختی، اعتیاد به مواد مخدر است.

اعتیاد بیماری فیزیولوژیکی، رفتاری و شناختی است که فرد را در گیر خود می کند. فرد معتاد از مشکلات خود با خبر است اما هیچ تلاشی برای ترک مواد نمی کند. این بیماری عود کننده فرد و اطرافیانش را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل برای ترک اعتیاد و درمان این بیماری تنها راه ممکن برای ابتدای راه، مراجعه به یک روانپزشک است. چرا که فرد معتاد، خود باید به این نتیجه برسد که استفاده از ماده مخدر را ترک کند. در صورت زور و اجبار به ترک، وسوسه ی برگشت به سمت ماده چند برابر خواهد شد.

علائم شناختی، رفتاری و فیزیولوژیکی نشانگر استفاده مداوم از یک ماده با وجود مشکلات قابل توجه مربوط به ماده است. شیوع اعتیاد در مردان بیشتر از زنان می باشد. الکل و نیکوتین رایج ترین موادی هستند که توسط افراد مورد استفاده قرار می گیرند.

عیب شناسی و معیار های DSM-5
اختلال در مصرف مواد که با الگوی مشکل ساز استفاده از مواد مخدر یا اختلال پریشانی بروز می کند باید حداقل طی دو دوره 12 ماهه دو مورد از موارد زیر در فرد نشان داده می شود:
استفاده از مواد هر روز بیشتر می شود.
تلاش ناموفق برای کاهش استفاده
مدت زمان قابل توجهی برای به دست آوردن و استفاده صرف شود
عدم انجام تعهدات و وظایف در محل کار ، مدرسه یا خانه
استفاده مداوم علیرغم مشکلات اجتماعی یا بین فردی به دلیل مصرف مواد
کاهش فعالیتهای اجتماعی، شغلی یا تفریحی به دلیل مصرف مواد
استفاده در مواقع خطرناک (به عنوان مثال رانندگی اتومبیل)
ادامه استفاده علیرغم مشکل جسمی یا روانی و عواقب آن (به عنوان مثال؛ نوشیدن الکل با وجود بدتر شدن مشکلات کبدی)
در DSM-5 اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد، به سوء مصرف مواد Substance Abuse و وابستگی به مواد Substance Dependence تقسیم بندی می شود. سوء مصرف مواد یعنی استفاده از مواد با توجه به اثرات نامطلوب آن و وابستگی به مواد به معنای ادامه مصرف مواد با آگاهی به پیامد های منفی ناشی از آن می باشد. در کل می توان گفت سوء مصرف مواد و وابستگی به مواد مخدر به یک معنا می باشد. به همین دلیل این دو قسمت بندی به یک بخش کلی یعنی اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد تغییر کردند. در اصل اعتیاد به معنای اختلال روانی می باشد.

علائم روان شناختی
علائم خلقی در بین مبتلایان به اختلالات مصرف مواد شایع است.
علائم روانپریشی ممکن است با برخی از مواد بروز کند.
اختلالات شخصیتی و بیماریهای روانی (به عنوان مثال؛ افسردگی اساسی ، اختلالات اضطرابی) در بین مبتلایان به اختلالات مصرف مواد شایع است.
تصمیم گیری در مورد اینکه علائم روانپزشکی اولیه ناشی از مواد هستند، اغلب چالش برانگیز است.
ترک مواد : ایجاد سندرم خاص مواد به دلیل قطع (یا کاهش) مصرف مواد که سنگین و طولانی مدت بوده است.
قدرت تحمل: نیاز به مقادیر مواد برای رسیدن به اثر مطلوب یا اثر کاهش یافته در صورت استفاده از همان مقدار مواد
اعتیاد شدید و ترک آن
در افرادی که اعتیاد شدید دارند معمولا مشکلاتی در تشخیص و درمان به وجود می آید. در این افراد معمولا سوء استفاده از چندین نوع مواد مخدر به طور همزمان صورت می گیرد. به همین دلیل ارائه درمان بالینی معمولا گیج کننده خواهد بود. علائم اعتیاد شدید ممکن است غیر عادی باشند. در این مواقع قبل از ترک مواد حتما باید به یک روانپزشک خوب و مجرب مراجعه نمود. زیرا درمان های دارویی در ابتدا ممکن است اثرات منفی داشته باشند.

آزمایش مستقیم برای تشخیص استفاده از مواد
مصرف الکل:

فقط برای چند ساعت اثر آن در بدن باقی می ماند و قابل تشخیص است.
آزمایش Breathalyzer ، معمولاً توسط نیروی انتظامی استفاده می شود.
آزمایش خون / ادرار دقیق تر است.
کوکائین:

آزمایش ادرار نشان دهنده مصرف است ( حتی بعد از گذشت 2 الی 4 روز از مصرف کوکائین)
آمفتامین:

آزمایش ادرار برای 1الی 3 روز مثبت است.
بیشتر آزمایش ها از حساسیت یا ویژگی کافی برخوردار نیستند.
فنسیکلیدین Phencyclidine (PCP):

آزمایش ادرار برای 4 الی7 روز مثبت است.
کراتین فسفوکیناز C reatine phosphokinase (CPK)و آسپارتات آمینوترانسفراز aspartate aminotransferase (AST) اغلب افزایش می یابد.
داروهای خواب آور و آرام بخش:

در آزمایش ادرار و خون برای مقادیر متغیر زمان مثبت است.
باربیتوراتها:

عمل کوتاه مدت (پنتوباربیتال): 24 ساعت
طولانی مدت (فنوباربیتال): 3 هفته
بنزودیازپین ها:

کوتاه مدت (به عنوان مثال ، لورازپام): حداکثر 5 روز
طولانی مدت (دیازپام): حداکثر 30 روز
مواد مخدر:

بسته به میزان مصرف مواد افیونی، آزمایش ادرار برای 1الی 3 روز مثبت باقی می ماند.
متادون و اکسیکودون باید به صورت جداگانه آزمایش شوند.
ماری جوانا:

یکبار مصرف: تا حدود 3 روز آزمایش ادرار مثبت است. (در کاربران سنگین تا 4 هفته)
درمان اختلالات اعتیادی و مرتبط با مواد:
مشاوره رفتاری باید بخشی از هرگونه درمان اختلال در مصرف مواد باشد.
درمانهای روانشناختی مؤثر هستند و شامل مداخله انگیزشی MI ، درمان شناختی-رفتاری CBT، مدیریت احتمالی و درمان فردی و گروهی است.
گروه های دوازده مرحله ای مانند الکل ها و مواد مخدر Alcoholics Anonymous (AA) and Narcotics Anonymous (NA) نیز باید به عنوان بخشی از درمان تشویقی استفاده شوند.
دارو درمانی برای برخی از داروهایی که سوء مصرف می شوند، در دسترس است.
برای تشخیص هر گونه اختلال در افراد باید به یک مرکز روانپزشکی مراجعه نمود. روانپزشک حرفه ای و مجرب در تشخیص به موقعه اختلالات اعتیادی و درمان آنها نقش مهمی را ایفا می کند.

برای دریافت مشاوره در تشخیص اختلالات اعتیادی و مرتبط با آن و درمان توسط دکتر فرامرز ذاکری متخصص اعصاب و روان و روانپزشک می توانید با شماره های ۲۲۲۶۰۰۶۷ و ۲۲۷۲۵۵۰۶ تماس بگیرید .

با دنبال کردن آدرس اینستاگرام دکتر فرامرز ذاکری از آخرین مقالات و مطالب سایت ایشان باخبر شوید .