اختلال یادگیری خاص (Specific Learning Disorder) یک اختلال عصبی است که بر توانایی فرد در درک یا استفاده از اطلاعات در یکی یا چندین حوزه خاص مانند خواندن، نوشتن، ریاضیات یا مهارت‌های شنوایی-زبانی تاثیر می‌گذارد. این اختلال باعث میشود که فرد علیرغم تلاش‌هایش، در یادگیری و انجام وظایف مرتبط با آن حوزه با مشکل مواجه شود. تشخیص و درمان به موقع اختلال یادگیری خاص بسیار مهم است.
با تشخیص زودهنگام و ارائه خدمات درمانی مناسب، می‌توان به طور قابل توجهی به بهبود عملکرد تحصیلی و اجتماعی کودکان مبتلا به این اختلال کمک کرد و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کرد. برای کسب اطلاع بیشتر در خصوص اختلال یادگیری خاص با ما در مطب دکتر ذاکری، روانپزشک، تماس برقرار نمایید.
اختلال یادگیری خاص چیست؟
اختلال یادگیری خاص (Specific Learning Disorder یا SLD) یک اختلال عصبی است که بر توانایی فرد در یادگیری و استفاده از اطلاعات در یکی یا چند مهارت پایه مانند خواندن، نوشتن یا ریاضیات تأثیر می‌گذارد. این اختلال علیرغم داشتن هوش طبیعی و نبود مشکلات حسی یا عصبی دیگر اتفاق می‌افتد.
اختلال یادگیری خاص (Specific Learning Disorder) در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) به عنوان یک دسته از اختلالات عصبی-توسعه‌ای تعریف شده است که بر توانایی فرد در کسب و استفاده از مهارت‌های تحصیلی مانند خواندن، نوشتن و ریاضی تأثیر می‌گذارد. اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی، چالش‌هایی را برای آن‌ها و خانواده‌هایشان ایجاد می‌کند.
انواع اختلال یادگیری خاص
اختلال یادگیری خاص معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می‌شوند و می‌توانند در طول زندگی فرد ادامه پیدا کنند. علت دقیق اختلال یادگیری خاص هنوز به طور کامل شناخته شده نیست، اما عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی در بروز آن نقش دارند. انواع شایع اختلال یادگیری خاص:
- اختلال خواندن (دیسلکسیا): شایع‌ترین نوع اختلال یادگیری است که بر توانایی خواندن، نوشتن و هجی کردن کلمات تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به دیسلکسیا ممکن است در تشخیص صداهای کلمات، ترکیب حروف و درک معنای نوشته‌ها مشکل داشته باشند.
- اختلال نوشتن (دیسگرافیا): این اختلال بر توانایی نوشتن تأثیر می‌گذارد و می‌تواند شامل مشکلاتی در نوشتن حروف، اعداد، کلمات و جملات باشد. افراد مبتلا به دیسگرافیا ممکن است دست‌خط بدی داشته باشند یا در سازماندهی افکار خود بر روی کاغذ مشکل داشته باشند.
- اختلال ریاضی (دیسکالکوlia): این اختلال بر توانایی درک مفاهیم ریاضی، حل مسائل و انجام محاسبات تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به دیسکالکوlia ممکن است در یادگیری جدول ضرب، درک کسرها و حل معادلات مشکل داشته باشند.
- اختلال پردازش شنوایی: این اختلال بر توانایی مغز در پردازش صداها تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث مشکلاتی در درک گفتار، تشخیص صداهای مشابه و تمرکز در محیط‌های پر سر و صدا شود.
- اختلال پردازش بینایی: این اختلال بر توانایی مغز در پردازش اطلاعات بصری تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث مشکلاتی در تشخیص رنگ‌ها، اشکال، و درک عمق شود.
این مطلب را نیز بخوانید: درمان اختلال یادگیری با نوروفیدبک
اختلال یادگیری خاص در کودکان
اختلال یادگیری خاص، یک اختلال عصبی است که بر توانایی فرد در پردازش اطلاعات تأثیر می‌گذارد و باعث میشود که یادگیری در یک یا چند حوزه مانند خواندن، نوشتن یا ریاضیات دشوار شود. این اختلال با هوش پایین ارتباطی ندارد و افراد مبتلا به آن معمولاً دارای هوش طبیعی هستند.
اختلال یادگیری خاص (Specific Learning Disorder) در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) به عنوان یک اختلال عصبی-رشدی تعریف شده است که در آن عملکرد فرد در یک یا چند حوزه یادگیری، مانند خواندن، نوشتن یا ریاضیات، به طور قابل توجهی کمتر از آنچه انتظار می‌رود است. این اختلال معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده میشود و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد. به عبارت ساده‌تر، افراد مبتلا به SLD با وجود هوش طبیعی، در یادگیری برخی از مهارت‌های پایه با مشکل مواجه می‌شوند.
اختلال یادگیری در بزرگسالان
اختلال یادگیری، مشکلی است که اغلب در دوران کودکی تشخیص داده میشود، اما این بدان معنا نیست که در بزرگسالی بروز نمی‌کند. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال یادگیری تا بزرگسالی از وجود این مشکل در خود بی‌خبر هستند. در واقع، اختلال یادگیری می‌تواند در تمام طول زندگی بر توانایی‌های فرد در خواندن، نوشتن، محاسبات و سایر مهارت‌های شناختی تأثیر بگذارد.
انواع اختلالات یادگیری
اختلالات یادگیری، طیف گسترده‌ای از مشکلات هستند که بر توانایی فرد در درک، پردازش و یا استفاده از اطلاعات تأثیر می‌گذارند. این اختلالات معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می‌شوند و می‌توانند در طول زندگی فرد ادامه یابند. انواع اختلالات یادگیری بسیار متنوع هستند و هر کدام علائم و ویژگی‌های خاص خود را دارند. برخی از رایج‌ترین انواع اختلالات یادگیری عبارتند از:
- نارساخوانی (دیسکسیا): شایع‌ترین نوع اختلال یادگیری است که در آن فرد در خواندن، نوشتن و هجی کردن کلمات با مشکل مواجه میشود.
- دیسگرافیا: اختلال در نوشتن است که شامل مشکل در نگارش حروف، اعداد و کلمات به صورت واضح و مرتب میشود.
- دیسکالکولی: اختلال در یادگیری ریاضی است که شامل مشکل در درک مفاهیم ریاضی، انجام محاسبات و حل مسائل است.
- اختلال زبان خاص: اختلال در درک و استفاده از زبان گفتاری و نوشتاری است.
- اختلال پردازش شنوایی: مشکل در پردازش اطلاعات شنوایی است که می‌تواند بر درک گفتار، یادگیری زبان و مهارت‌های خواندن تأثیر بگذارد.
- اختلال پردازش بینایی: مشکل در پردازش اطلاعات بصری است که می‌تواند بر خواندن، نوشتن و درک مفاهیم بصری تأثیر بگذارد.
اختلالات یادگیری همراه با سایر اختلالات
- اختلال یادگیری همراه با اوتیسم: کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب دارای اختلالات یادگیری در زمینه‌های مختلف مانند زبان، ارتباط و مهارت‌های اجتماعی هستند.
- اختلال یادگیری همراه با ADHD: کودکان مبتلا به ADHD (اختلال بیش‌فعالی-کم‌توجهی) ممکن است در تمرکز، کنترل تکانه‌ها و سازماندهی اطلاعات مشکل داشته باشند که می‌تواند بر یادگیری آن‌ها تأثیر بگذارد.
راه های درمان اختلال یادگیری
اختلال یادگیری، یک تفاوت در نحوه یادگیری افراد است که باعث میشود برخی از مهارت‌های پایه مانند خواندن، نوشتن یا ریاضیات برای آن‌ها دشوارتر باشد. خبر خوب این است که با تشخیص به موقع و مداخلات مناسب، می‌توان به افراد مبتلا به اختلال یادگیری کمک کرد تا پتانسیل‌های خود را شکوفا کنند. درمان اختلال یادگیری معمولاً ترکیبی از روش‌های زیر است:
آموزش تخصصی
- آموزش فردی: یک معلم خصوصی یا درمانگر می‌تواند به کودک یا بزرگسال مبتلا به اختلال یادگیری، روش‌های یادگیری مؤثر و استراتژی‌های خاص برای مقابله با چالش‌ها را آموزش دهد.
- آموزش گروهی: شرکت در گروه‌های درمانی یا آموزشی می‌تواند به افراد مبتلا به اختلال یادگیری کمک کند تا مهارت‌های اجتماعی خود را بهبود بخشند و از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند.
درمان گفتاردرمانی
برای بهبود مهارت‌های زبانی، خواندن و نوشتن، گفتاردرمانگر می‌تواند تمرینات و تکنیک‌های خاصی را ارائه دهد.
این مطلب را نیز بخوانید: اختلال بیش فعالی و کمبود توجه
کاردرمانی
کاردرمانگر می‌تواند به فرد کمک کند تا مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت خود را بهبود بخشد و در انجام فعالیت‌های روزمره مستقل‌تر شود.
درمان‌های رفتاری
درمان‌های رفتاری مانند درمان رفتاری شناختی (CBT) می‌توانند به فرد کمک کنند تا افکار و احساسات منفی مرتبط با اختلال یادگیری را مدیریت کند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهد.
کمک‌های تکنولوژیکی
استفاده از نرم‌افزارها و ابزارهای کمکی مانند نرم‌افزارهای خواندن با صدای بلند، دیکته و برنامه‌های ریاضی می‌تواند به افراد مبتلا به اختلال یادگیری کمک کند تا بر چالش‌های خود غلبه کنند.
دارودرمانی
در برخی موارد، ممکن است پزشک داروهایی برای مدیریت علائم همراه با اختلال یادگیری مانند اضطراب یا بیش‌فعالی تجویز کند.
داروی درمان اختلال یادگیری
اختلال یادگیری یک اختلال عصبی است که بر توانایی فرد در درک، پردازش یا استفاده از اطلاعات تأثیر می‌گذارد. داروها می‌توانند در برخی موارد به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع به بهبود برخی از علائم همراه با اختلال یادگیری کمک کنند، اما به تنهایی نمی‌توانند اختلال یادگیری را درمان کنند. داروی درمان اختلال یادگیری در ادامه بیان میشود:
داروهای محرک: این داروها معمولاً برای درمان ADHD تجویز می‌شوند و می‌توانند به بهبود تمرکز، کاهش فعالیت بیش از حد و بهبود کنترل تکانه‌ها کمک کنند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- متیل‌فنیدات (Ritalin، Concerta)
- آمفتامین‌ها (Adderall)
این مطلب را نیز بخوانید: درمان اختلال یادگیری با نوروفیدبک
داروهای غیر محرک: این داروها ممکن است برای افرادی که به داروهای محرک پاسخ نمی‌دهند یا عوارض جانبی شدیدی دارند، تجویز شوند. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:
- آتوموکستین (Strattera)
- بوپروپیون (Wellbutrin)
دلایل ایجاد اختلال یادگیری خاص
اختلال یادگیری خاص یک اختلال عصبی است که باعث میشود افراد در خواندن، نوشتن، ریاضی یا مهارت‌های دیگر یادگیری با مشکل مواجه شوند. علیرغم هوش طبیعی، این افراد در یادگیری مهارت‌های پایه با دشواری روبرو می‌شوند. علت دقیق اختلال یادگیری خاص هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند.
عوامل ژنتیکی
- وراثت
- تغییرات ژنتیکی
عوامل محیطی
عوامل قبل از تولد
- عفونت‌های دوران بارداری
- کمبود مواد مغذی
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی
عوامل بعد از تولد
- آسیب‌های مغزی
- مشکلات شنوایی یا بینایی
- عوامل روانی-اجتماعی مانند استرس و محرومیت
عوامل نوروبیولوژیکی
- اختلال در عملکرد مغز
- اختلال در انتقال‌دهنده‌های عصبی
عوامل دیگر
عوامل روانی-اجتماعی: عوامل روانی-اجتماعی مانند مشکلات خانوادگی، استرس و اضطراب می‌توانند بر عملکرد تحصیلی و یادگیری کودکان تأثیر بگذارند.
چطور بفهمیم فرزندمان دچار اختلال یادگیری خاص است؟
اختلال یادگیری خاص، یک چالش آموزشی است که می‌تواند بر توانایی کودک در خواندن، نوشتن، ریاضی یا مهارت‌های شنوایی-زبانی تأثیر بگذارد. تشخیص زودهنگام این اختلال، بسیار مهم است تا بتوان به کودک کمک‌های لازم را ارائه داد.
علائم رایج اختلال یادگیری خاص در کودکان
- مشکلات در یادگیری خواندن
- مشکلات در نوشتن
- مشکلات در ریاضی
- مشکلات در بیان افکار
- مشکلات در حافظه
- مشکلات در سازماندهی
- مشکلات در مهارت‌های حرکتی
- مشکلات در توجه و تمرکز
- مشکلات در مهارت‌های اجتماعی
کلام آخر
اختلال یادگیری، یک اختلال عصبی است که بر توانایی فرد در درک یا استفاده از اطلاعات تاثیر می‌گذارد. این اختلال می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مانند خواندن، نوشتن، ریاضیات، حافظه، توجه و سازماندهی بروز کند. برای درمان اختلال یادگیری خاص کودک خود ما در مطب دکتر ذاکری، روانپزشک کودک ارتباط برقرار نمایید.