در ابتدا به معرفی دو شغل روانپزشکی و روانشناسی می پردازیم:
روانپزشک کیست؟
روانپزشک، پزشکی است که متخصص تشخیص و درمان بیماری های روانی یا روان درمانی می باشد. کار روانپزشک، تشخیص، ارزیابی، درمان و پیشگیری از اختلالات رفتاری، عاطفی و ذهنی است. یک روانپزشک می تواند تمامی علائم و نشانه های بیماران را چه از نظر فیزیکی و چه از نظر روانی به خوبی تشخیص دهد و ارتباط بین این دو را متوجه شود.
تماس با روانپزشک متخصص : 02122260067 02122260069
روانشناس کیست؟
از گذشته تا کنون، افرادی بوده اند که نیاز داشتند با یک نفر صحبت کنند و مشکلات خود را با آن ها در میان بگذارند و از آن ها راه حل های مناسب برای مقابله با آن مشکلات بخواهند، امروزه این کار را روانشناسان برای افراد انجام می دهند.
تفاوت میان روانشناس و روانپزشک
خیلی از افراد هستند که شاید فرق روانشناس و روانپزشک را ندانند، در این باره باید بگوییم که روانپزشک و روانشناس، در یک راستا هستند ولی تفاوت های بزرگی با یکدیگر دارند . از تفاوت های آن ها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
- روانپزشک برای بیمارش دارو تجویز می کند، در حالی که روانشناس بالینی با روش های روان درمانی و گفتگو و آموزش به درمان بیمار اقدام می کند .
- روانپزشک با بیماری های شدید روانی یا جنون هم سر و کار دارد در حالی که روانشناس با بیماری های روانی غیر از جنون کار می کند . مثل اعصاب، وسواس، پانیک، فوبیا و … .
- روانپزشک می تواند بیمار را در بیمارستان بستری کند و برای درمان او از دارو و الکتروشوک استفاده می کند ولی روانشناس حق این کار را ندارد .
- روانپزشک در درمان بیماری ها روی علل فیزیولوژیک کار می کند در حالی که روانشناس روی عوامل یادگیری و تجارب کودکی تاکید می کند .
- روانشناس علاوه بر درمان قادر به مشاوره های خانواده و زوج درمانی هم هست، در حالی که روانپزشک در این زمینه تخصص ندارد .
روانپزشکان چه می کنند؟
روانپزشکان پزشکانی هستند که در افراد مبتلا به اختلالات روانی شدت بیماری را به طور دقیق ارزیابی می کنند سپس با تشخیص دلایل اصلی بروز اختلالات روانی نسبت به درمان افراد بیمار اقدامات لازم را انجام می دهند.
در صورت لزوم پزشک دستور می دهند تا فرد در بیمارستان بستری شود تا بتواند با کمک شیوه های مختلف درمانی روند بهبودی فرد را سرعت بخشد. در حقیقت روان پزشک با تجویز دارو و سایر روش های درمانی به بیمار کمک می کند با مسائل زندگی و چالش های سلامت روان کنار بیاید. همچنین روان پزشک به فرد بیمار به شیوه های مختلفی کمک می کند که برخی از این مهارت ها شامل موارد زیر است.
- به بیمارکمک می کند تا شرایط سلامت روانی خود را به صورت طولانی مدت مدیریت کند.
- در صورت نیاز از نظرات و توصیه های سایر پزشکان و متخصصان برای درمان بیماران استفاده می کند.
- در صورت نیاز فرد بیمار را به سایر متخصصان و روان پزشکان ارجاع می دهد.
- اختلالات روانی، رفتاری و عاطفی بیمار را شناسایی و تشخیص می دهد.
- برنامه های درمانی را تدوین و اجرا می کند.
روانپزشک چگونه اختلالات کودکان را درمان میکند؟
بازی درمانی به کودکان این فرصت را می دهد که آزادانه در یک اتاق بازی امن با قوانین یا محدودیت های کوچک به بازی و شیطنت بپردازند. در همین حین پزشک با تماشای نحوه بازی کودک، می تواند در مورد رفتارهای مخرب و احساساتی که در ابراز کودک دچار مشکل است اطلاعات کافی به دست آورد.سپس روانپزشک با آموزش مهارت های ارتباطی و حل مسئله ، همراه با انتقال رفتارهای سازنده تر به کودک کمک می کند در راستای مدیریت احساسات و حل تعارضات وجودی خود گام های موثری بردارد.
همچنین روانشناس ها می توانند شرایط سلامت روان کودک و والدین او را از طریق مصاحبه و مشاهداتی که در درمان انجام می دهد، به طور دقیق تشخیص دهند در برخی از موارد شاید نیاز باشد تا والدین و کودک تست‌های عصبی روان‌شناختی را نیز انجام دهند تا پزشک بتواند حافظه و توانایی خواندن کودک را ارزیابی توانایی افراد بررسی نماید.
چه عواملی سلامت روان افراد را تهدید می کند؟
روانپزشکی در حقیقت شاخه خاصی از پزشکی است که بر علل، پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری های روانی تمرکز دارد. به طور کلی متخصصان روانپزشکی معتقد هستند عوامل بیولوژیکی مانند ژنتیک منجر به ایجاد بروز بیماری های و اختلالات عصبی می شود که سلامت روانی و عاطفی یا جسمی فرد را به مخاطره می اندازد.
در نتیجه روانپزشکان بیان می کنند که عوامل اجتماعی و محیطی می توانند نقش بسیار زیادی در بروز علائم بیماری های روانی داشته باشند. از جمله عوامل بیولوژیکی که می تواند در ظهور و بروز اختلالات روانی نقش موثری داشته باشد عبارتند از :
- ژنتیک
- بیوشیمی و مشکلات متابولیسمی در ساختار مغز و بافت عصبی
- اختلالات عصب شناسی
- اختلالات روانشناسی
- مشکلات اجتماعی
- مصرف داروهای مختلف که بر خلق و خو و سلامت روان تاثیر مستقیمی دارند.
حوزه های فعالیت تخصصی روان پزشکان
روانپزشکان پس از گرفتن مدرک کارشناسی و مجوز نظام پزشکی خود باید یک دوره رزیدنتی 4 ساله را طی کنند. در طول این دوره کارآموزی، آنها با بیماران مختلفی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی روبه رو می شوند که باید اختلالات روانی این افراد را تشخیص داده و در راستای بیماری‌های روانی از دارو سایر شیوه های ی استفاده نمایند. در نهایت برخی از روانپزشکان ترجیح می دهند به صورت تخصصی در یکی از حوزه های بیماری های روانی فعالیت کنند که می تواند به چند نمونه از این بیماری های روانی اشاره نمود.
- اعتیاد و مصرف مواد مخدر و روانگردان
- روانپزشکی کودک و نوجوان
- روانپزشکی سالمندان
- روانپزشکی قانونی
- درمان افسردگی
- بی خواب مزمن
- اختلالات اضطرابی
- اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)
- اختلال دو قطبی
- افسردگی شدید
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- روان‌گسیختگی
روانپزشک ها عمدتا در کجا فعالیت می کنند؟
روانپزشکان به خاطر اینکه در زمینه تشخیص و درمان بیماری های روانی فعالیت می کنند نیازمند مجوز فعالیت از وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو هستند. این پزشکان برای ارزیابی و درمان بیماری ها و تجویز دارو در محیط های زیر مشغول به فعالیت هستند. در این مراکز روانپزشک می تواند آزمایشات پزشکی را را برای درک بهتر و درمان علائم بیماری تجویز کند.
- مطب های خصوصی
- بیمارستان ها
- بیمارستان های روانی
- مراکز درمانی دانشگاهی
- خانه های سالمندان
- زندان ها
- برنامه های توانبخشی
- آسایشگاه ها
یک روانپزشک با کدام شیوه ها می تواند به بیمار کمک کند؟
روانپزشک در ابتدای کا با پرسیدن سوالات مختلفی درمورد شرایط جسمی ، روحی و روانی بیمار شروع می کند تا اطلاعات بیشتری در مورد علائم اختلالات رواین شما به دست آورد. سپس بسته به علائم شما، ممکن است از ارزیابی‌های روان‌شناختی استفاده کند یا آزمایش‌های خاصی را برای یافتن تشخیص درست توصیه نماید.
به یاد داشته باشید که آزمایش‌های پزشکی مانند آزمایش خون یا EKG نمی‌توانند شرایط سلامت روان را شناسایی کنند، اما این آزمایش‌ها می‌توانند به درمورد علل پزشکی اختلالات روانی و علائم مشکلات شما کمک کنند. تست‌های آزمایشگاهی همچنین می‌توانند اطلاعاتی در مورد وضعیت سلامتی ارائه دهند که در برخی از موراد ممکن است خطر عوارض جانبی هنگام مصرف برخی داروها را نمایان کنند. هنگامی دلیل اصلی بروز بیماری روانی تشخیص داده شد، روانپزشکان ممکن است برای از بین بردن علل اصلی اختلالات عصبی و روانی از دارو یا درمان دیگری همچون گفتار درمانی استفاده کنند.
- درمان بیماری ها با کمک تجویز داروها
- مشاوره با سایر متخصصان
- تجویز داروهای ضد افسردگی
- تجویز داروهای ضد روان پریشی
- تجویز دارو های تثبیت کننده های خلق و خو
- استفاده از محرک ها
- استفاده از آرام بخش ها
- درمان با کمک تشنج الکتریکی
درمان تشنج الکتریکی
در برخی از موارد بیمار پس از مصرف دارو، علائم بهبود را مشاهده نمی کند یا عوارض جانبی خطرناکی را تجربه می کند. درمان تشنج الکتریکی شامل اعمال جریان الکتریکی به مغز است که روانپزشک ممکن است از آن برای افسردگی شدید و اختلال دوقطبی استفاده نماید. زمانی که علائم به هیچ نوع درمان دیگری پاسخ نمی‌دهند. استفاده از شیوه های تحریک مغز هر دو تحریک عصب، (VNS) و تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) می توانند به درمان علائم افسردگی شدید کمک کنند.
سخن پایانی
روانپزشکان و روانشناسان هر دو نقش مهمی در مراقبت و درمان سلامت روان دارند، اگرچه از رویکردهای متفاوتی برای تشخیص و درمان شرایط سلامت روان استفاده می کنند. یک روانشناس ممکن است به شما در رفع علائم بیماری خود با استفاده از آموزش مهارت های مقابله ای کمک کند، در حالی که یک روانپزشک می تواند داروها و سایر درمان ها را برای کاهش علائم شما تجویز کند.
اگر مطمئن نیستید به چه کدام پزشک برای درمان بیماری نیاز دارید می توانید به هر یک از متخصصان مراجعه کنید تا پزشک یا بررسی علائمی بیمار شما متوجه شود به کدامیک از متخصصان حوزه درمان اختلالات روانی نیازمند هستید.
جهت استفاده از خدمات مطب روانپزشکی دکتر فرامرز ذاکری و تعیین وقت از متخصص روانپزشک فرامرز ذاکری با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید.