افسردگی در کودکان امروزه گسترش پیدا کرده است . حدود 5 درصد از جمعیت کودک و نوجوان جوامع مختلف دچار بیماری افسردگی هستند . کودکانی که استرس دارند، عزیزی از دست داده اند یا به یکی از اختلال های توجه، یادگیری، اضطراب یا اختلال رفتاری مبتلا هستند، بیش تر از سایر کودکان در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند .
افسردگی کودکان می تواند بر توانایی کودک در برقراری ارتباط با دوستان و خانواده، لذت بردن از فعالیت های روزانه، شرکت و تمرکز در مدرسه و لذت بردن از کودکی تاثیر منفی بگذارد.
افسردگی در کودکان، اگرچه کمتر از بزرگسالان به آن توجه می‌شود، اما یک مشکل جدی است. این بیماری می‌تواند به طور قابل توجهی بر رشد عاطفی، اجتماعی و تحصیلی کودک تأثیر بگذارد. اگر شما نگران هستید که فرزندتان ممکن است دچار افسردگی باشد، با ما در مطب دکتر ذاکری تماس مشورت کنید. تشخیص افسردگی در کودکان نیازمند ارزیابی دقیق توسط یک متخصص سلامت روان کودک است.
تعریف بالینی افسردگی
افسردگی یک بیماری روانی است که با احساس مداوم غم و اندوه، تحریک پذیری، از دست دادن علاقه به فعالیت ها، احساس ناامیدی و بی ارزشی و گاهی افکار خودکشی مشخص می گردد . غالبا افرادی که افسرده هستند در عادات خوابیدن و خوردن خود نیز دچار تغییراتی می شوند و در تمرکز مشکل دارند .
تشخیص افسردگی زمانی ایجاد می شود که علائم به مدت دو هفته یا بیش تر ادامه یابند و اختلال در عملکرد فرد داشته باشند .
افسردگی کودکان چیست؟
افسردگی در کودکان، اگرچه کمتر شناخته شده است، اما یک مشکل جدی سلامت روان است. این بیماری می‌تواند به شکل‌های مختلفی در کودکان بروز کند و بر زندگی روزمره، روابط اجتماعی و تحصیلی آن‌ها تأثیر بگذارد. تشخیص افسردگی در کودکان نیازمند ارزیابی دقیق توسط یک متخصص سلامت روان کودک است. برای اطلاعات بیشتر با ما در مطب دکتر ذاکری تماس برقرار نمایید.
این مطلب را نیز بخوانید: علائم و درمان افسردگی پس از زایمان
علائم افسردگی در کودکان
- تحریک پذیر، غمگین، گوشه گیر و کودک در اکثر مواقع بی حوصله است .
- از فعالیت های معمول لذت نمی برند .
- خواب بیش از حد یا خیلی کم است .
- افزایش یا کاهش وزن دارند .
- احساس درماندگی یا ناامیدی می کنند .
- احساس خستگی مداوم می کنند .
- افکار مرگ یا خودکشی دارند .
- شکایت های مکرر از دردهایی مانند سردرد و دل درد
- غیبت های مکرر در مدرسه و افت عملکرد تحصیل
- تهدید یا اقدام به فرار از خانه
- کمبود اعتماد به نفس و احساس گناه بی دلیل
علل افسردگی در کودکان
چند عامل می تواند در بروز این اختلال در کودکان تاثیر داشته باشد، عوامل شخصیتی و مشکلات روانی موجود در کودک مثل : نداشتن اعتماد به نفس، کم رویی، وابستگی عاطفی، استرس ( وقایع مهم زندگی و مشکلات خانواده )، مشکل در سلامت فیزیکی، عملکرد تحصیلی ضعیف از جمله عواملی هستند که در بروز افسردگی در سنین پایین دخالت دارند .
افسردگی در بچه های کوچک تر با بد رفتاری های فیزیکی، سوء استفاده های جنسی، بی توجهی و غفلت از والدین ارتباط دارد . از دیگر عوامل زمینه ای می توان به طلاق پدر و مادر، داشتن نامادری و ناپدری، مضطرب بودن مادر در دوران حاملگی و شیر دهی و عوامل ژنتیکی اشاره نمود .
این مطلب را نیز بخوانید: درمان پرخاشگری کودکان
علائم افسردگی در کودکان 5 ساله
افسردگی در کودکان ممکن است به اندازه بزرگسالان آشکار نباشد و به شکل‌های مختلفی بروز کند. در کودکان 5 ساله، این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- غمگینی مداوم و بی‌دلیل
- گریه‌های مکرر
- تحریک‌پذیری و عصبانیت
- احساس پوچی و بی‌ارزشی
- گوشه‌گیری و انزواطلبی
- مشکل در تمرکز و توجه
- مشکلات خواب (بی‌خوابی یا خواب‌آلودگی بیش از حد)
- تغییرات در اشتها (بی‌اشتهایی یا پرخوری)
- کاهش انرژی و خستگی مداوم
- شکایت‌های جسمانی مکرر بدون دلیل پزشکی مشخص
- افت عملکرد تحصیلی
- مشکل در برقراری ارتباط با همسالان
- مشکلات رفتاری در مدرسه یا خانه
این مطلب را نیز بخوانید: درمان افسردگی با روش آر تی ام اس
علائم افسردگی در کودکان ۱۰ ساله
افسردگی در کودکان ممکن است به اندازه بزرگسالان آشکار نباشد و به شکل‌های مختلفی بروز کند. مهم است توجه داشته باشید که اینها تنها برخی از علائم افسردگی در کودکان هستند و ممکن است در هر کودکی به شکل متفاوتی بروز کنند. اگر متوجه شدید که فرزندتان علائم افسردگی را نشان می‌دهد، مهم است که او را به یک متخصص اطفال یا روانپزشک کودک ارجاع دهید.
علائم افسردگی در کودکان ابتدایی
افسردگی در کودکان، حتی در سنین پایین، می‌تواند رخ دهد و به شکل‌های مختلفی خود را نشان دهد. تشخیص دقیق آن ممکن است چالش‌برانگیز باشد، زیرا کودکان ممکن است نتوانند احساسات خود را به خوبی بیان کنند یا علائم را به صورت متفاوتی از بزرگسالان نشان دهند. مهم است بدانید که این علائم ممکن است به دلایل دیگری نیز رخ دهند و لزوماً نشانه افسردگی نباشند. با این حال، اگر این علائم به مدت طولانی ادامه داشته باشند و بر عملکرد روزمره کودک تأثیر بگذارند، با ما در مطب دکتر ذاکری تماس برقرار نمایید.
راه های درمان افسردگی کودک
درمان افسردگی به دنبال تشخیص می آید . پس ابتدا باید علت افسردگی تشخیص داده شود . تشخیص افسردگی کار آسانی نیست پس بهتر است کار تشخیص را به یک متخصص روانپزشک واگذار نمود . برای درمان، متخصصان از روش ها و دیدگاه های متفاوتی استفاده می کنند . از جمله درمان ها می توان به دارو درمانی، بازی درمانی، خانواده درمانی و روان درمانی اشاره نمود . برای رزرو وقت از بهترین روانپزشک کودک و نوجوان به لینک درج شده مراجعه نمایید .
درمان افسردگی در کودکان بسیار مهم است و خوشبختانه روش‌های موثری برای آن وجود دارد. این روش‌ها معمولاً ترکیبی از روان‌درمانی و گاهی اوقات داروها هستند.
روان‌درمانی
- درمان شناختی رفتاری (CBT): یکی از موثرترین روش‌های درمانی برای افسردگی در کودکان است. در این روش، کودک می‌آموزد که افکار منفی را شناسایی کرده و آن‌ها را با افکار مثبت جایگزین کند. همچنین، مهارت‌های مقابله با مشکلات و بهبود روابط اجتماعی به کودک آموزش داده می‌شود.
- درمان بین‌فردی: این روش بر بهبود روابط کودک با دیگران و حل مشکلات بین فردی تمرکز دارد.
- بازی درمانی: در این روش، کودک از طریق بازی با درمانگر، احساسات و افکار خود را بیان می‌کند و مهارت‌های اجتماعی را یاد می‌گیرد.
دارو درمانی
- داروهای ضد افسردگی: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای ضد افسردگی را برای کودک تجویز کند. این داروها باید تحت نظر پزشک و با احتیاط مصرف شوند.
تست افسردگی کودکان
تست افسردگی کودکان ابزاری است که به والدین، مربیان و متخصصان کمک می‌کند تا علائم افسردگی در کودکان را شناسایی کنند. این تست‌ها معمولاً شامل مجموعه‌ای از سوالات هستند که به بررسی احساسات، رفتارها و افکار کودک می‌پردازند. انواع تست‌های افسردگی کودکان
- تست‌های خودارزیابی
- مصاحبه بالینی
این مطلب را نیز بخوانید: افسردگی در نوجوانان
درمان افسردگی کودکان در خانه
در صورت مشاهده علائم افسردگی در کودک، حتماً به متخصص مراجعه کنید. افسردگی در کودکان می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و نیاز به توجه ویژه دارد. اگرچه درمان حرفهای توسط متخصص بهترین راه برای درمان افسردگی است، اما والدین می‌توانند در خانه نیز اقداماتی انجام دهند تا به فرزندشان کمک کنند. راهکارهایی برای درمان افسردگی کودکان در خانه:
- ارتباط باز: به فرزندتان اجازه دهید آزادانه احساسات خود را بیان کند و به او اطمینان دهید که همیشه در کنارش هستید.
- گوش دادن فعال: با دقت به صحبت‌های فرزندتان گوش کنید و نشان دهید که حرفهای او برایتان مهم است.
- تشویق به بیان احساسات: از راه‌های مختلف مانند نقاشی، داستان‌گویی یا بازی، به فرزندتان کمک کنید تا احساسات خود را ابراز کند.
- تقدیر و تشویق: موفقیت‌های کوچک فرزندتان را جشن بگیرید و به او نشان دهید که به او افتخار می‌کنید.
- رژیم غذایی سالم: تغذیه مناسب نقش مهمی در بهبود خلق و خو دارد. از مصرف غذاهای فرآوری شده و پر قند خودداری کنید و روی میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین‌ها تمرکز کنید.
- ورزش منظم: فعالیت فیزیکی باعث آزاد شدن اندورفین می‌شود که احساس شادی و نشاط را افزایش می‌دهد.
- خواب کافی: خواب کافی برای سلامت روان بسیار مهم است. سعی کنید یک برنامه خواب منظم برای فرزندتان ایجاد کنید.
- گذراندن وقت با خانواده: فعالیت‌های خانوادگی مانند بازی‌های گروهی، پیاده‌روی یا تماشای فیلم می‌تواند به تقویت روابط خانوادگی و بهبود خلق و خو کمک کند.
- آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی: تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند.
- کاهش بار کاری: اگر فرزندتان احساس می‌کند که تحت فشار است، سعی کنید برخی از مسئولیت‌های او را کاهش دهید.
درمان افسردگی کودکان دبستانی
افسردگی در کودکان دبستانی، اگرچه کمتر از بزرگسالان تشخیص داده می‌شود، اما می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر رشد و توسعه آن‌ها داشته باشد. خوشبختانه، با تشخیص به موقع و درمان مناسب، می‌توان به کودکان مبتلا به افسردگی کمک کرد تا بهبود یابند. قبل از پرداختن به درمان، بهتر است بدانیم که افسردگی در کودکان چه علائمی دارد. درمان افسردگی در کودکان معمولاً ترکیبی از روش‌های مختلف است و بسته به شدت علائم، سن کودک و عوامل دیگر متفاوت است.
راه های پیشگیری از اضطراب و افسردگی در کودکان
پیشگیری از اضطراب و افسردگی در کودکان، موضوعی بسیار مهم و حیاتی است. با ایجاد یک محیط امن، حمایت‌گر و سالم، می‌توان به طور قابل توجهی از بروز این اختلالات روانی در کودکان پیشگیری کرد. در صورتی که علائم اضطراب و افسردگی در کودک شما مشاهده می‌شود، حتما به یک متخصص کودک (روانپزشک کودک یا روان‌شناس) مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام، به بهبود سریع‌تر کودک کمک می‌کند.
این مطلب را نیز بخوانید: درمان استرس کودکان با نوروفیدبک
انواع اختلال افسردگی در کودکان
افسردگی در کودکان، اگرچه کمتر از بزرگسالان شناخته شده است، اما می‌تواند به شدت بر رشد و توسعه آن‌ها تأثیر بگذارد. این اختلال می‌تواند در اشکال مختلفی ظاهر شود و شدت آن نیز متفاوت است. در ادامه، به برخی از انواع اختلال افسردگی در کودکان می‌پردازیم:
اختلال افسردگی ماژور (Major Depressive Disorder – MDD)
این نوع افسردگی، که به اختلال افسردگی اساسی نیز شناخته می شود، شایع‌ترین نوع افسردگی در بزرگسالان است و در کودکان نیز دیده می‌شود. علائم اصلی آن شامل غمگینی شدید، از دست دادن علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش، تغییرات در اشتها و وزن، مشکلات خواب، خستگی مفرط و احساس بی‌ارزشی است.
اختلال دیستیمیک (Dysthymia)
این نوع افسردگی، به عنوان افسردگی مزمن شناخته می‌شود و علائم آن معمولاً خفیف‌تر از اختلال افسردگی ماژور است. کودکان مبتلا به اختلال دیستیمیک، اغلب احساس غمگینی و ناامیدی می‌کنند و به طور کلی از زندگی لذت نمی‌برند.
اختلال عاطفی دو قطبی (Bipolar Disorder)
این اختلال، با نوسانات شدید خلق و خو مشخص می‌شود. کودکان مبتلا به اختلال دو قطبی، دوره‌هایی از افسردگی شدید را تجربه می‌کنند که با دوره‌های هیجان‌زایی و انرژی بیش از حد همراه است.
اختلال افسردگی ناشی از یک اختلال پزشکی (Depression Due to a Medical Condition)
برخی بیماری‌های پزشکی مانند دیابت، بیماری تیروئید و برخی بیماری‌های مزمن، می‌توانند باعث افسردگی در کودکان شوند.
اختلال افسردگی ناشی از مواد/داروها (Substance/Medication-Induced Depressive Disorder)
مصرف برخی داروها یا مواد مخدر، می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید افسردگی در کودکان شود.
نتیجه گیری
علائم افسردگی در کودکان ممکن است با بزرگسالان متفاوت باشد و گاهی اوقات به اشتباه به عنوان بخشی از رشد طبیعی کودک تلقی شود. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب افسردگی در کودکان بسیار مهم است. هرچه افسردگی زودتر تشخیص داده و درمان شود، احتمال بهبودی کامل بیشتر خواهد بود.